राजनैतिक भुइचालो आउला त?

Photo:  ReSurge International in Flickr

सन् २००१ को सुरुमै भारतको गुजरातमा गएको ७.७ स्केलको भुइचालोले करिब २० हजार मानिसको मृत्यु भयो, लाखौ घाइते भए र करिब चार लाख घरहरु नस्ट भए । भुइचालोले ल्याएको महाविपत्तिको परिबेशमा अहिलेका भारतका प्रधानमन्त्रि गुजरात राज्यको मुख्यमन्त्री भएका रहेछन । त्यतिबेलाको महाविपत्ति सम्हाल्ने मौका पाएका मोदीले गुजरात, खासगरी कुच र भुजको  पुनर्निर्माण र पुनर्स्थापना गरि मुहारनै फेरिदिए । 

उता करिब ५ वर्ष अघि उत्तरी र दक्षिण अमेरिकाको बीचतिर रहेको देश हाइटिले पनि ७ स्केलको भुइचालोको ध्वोम्स सामना गर्न पर्यो । राझाधानी पोर्ट-ओ-प्रिन्स ध्वस्त भयो, करिब २ लाखमा बढिको ज्यान गयो । भुइचालो गएको ५ बर्ष सम्म पनि त्यहाका जनताहरु निकै दयनिय अवस्थामा बस्न परेको, बिदेशी मुलिकबाट आएको प्रसस्त सहयोगको सहि सदुपयोग नभएको खबरहरु अहिले पनि आइ रहेकै छन ।    

कहिले काही आउने यस्ता महाबिपत्तिले नया अवसर पनि दिञ्छन, यदि सहि नेतृत्व आउन सक्यो भने ।         

के नेपालको भर्खरको महाबिपत्तिले राजनीतिक महाभुइचालो ल्याउला त? 

एकहप्ता अघिको भुइचालो पछि खोज र उद्दार लगभग सकियो । अब ध्यान राहत, पुनर्स्थापना र पुनर्निर्माण तिर जादै छ । यो क्रममा राजनीतिका पार्टीका नेता, सरकार र मन्त्रीहरुको निकै आलोचना भएका छन्, उनीहरुले समयमै उचित सहयोग र नेतृत्व नगरेका कारण । सरकारले पिडितको आशा अनुरुप सहयोग गर्छ भन्ने त कसैलाई बिस्वास थियन होला तर पनि कस्को भर पर्ने त यस्तो आपत परेको बेला । किनभने हिजोको असक्षम सरकार भुइचालो जाने बित्तिकै रातारात सक्षम हुने कुरै भएन । 

कतिपय ठाउमा मन्त्रिले सर्बसाधारणको गालि खाएका देखियो । अन्य नेताहरु प्रतिको घृणा यति बढेको छ कि प्राय नेताहरु बाहिर निस्कन पनि समस्यामा रहेको जस्तो बुजिंछ ।  

यो भुइचालोले धेरै बस्तीहरु पुनर्निर्माण गर्ने नया अवसर दिएको छ।  

तर यो विपत्तिको ब्यवस्थापन गर्न र पुनर्निर्माण गर्न अहिलेकै नेत्रित्व सफल हुने कुनै आधार त देखिदैन । तर यसको गतिलो विकल्प पनि देखिएको छैन । सत्ता पक्ष त निशानामा पर्ने नै भयो । बिपक्षी पनि खासै अगाडी देखिएको छैन अहिले सम्म । पछि बिस्तारै परिस्थितिले कस्तो मोड लिन्छ, त्यो हेर्न केहि समय कुर्नै पर्ला । 

कुनै तेस्रो पक्ष अगाडि आउला? कि अहिलेकै पार्टीका दोस्रो तहका नेताहरुले उदाउने मौका पाउलान? तेस्रो पक्षको रुपमा बिबेकशील पार्टीले स्थानीय रुपमा निकै राम्रो काम गरेको देखियो तर त्यसको प्रभाब रास्ट्रिय राजनीतिमा तत्काल प्रभाब पार्न सक्ने खालको भने देखिएको छैन । खासगरी सोसल मेडिया प्रयोग गर्ने नया पुस्तासम्म पहुच पुर्याउन सकेको छ ।  अन्य पार्टीमा जस्तो पुरानो पुस्ताको नेतृत्वलाई बिस्थापित गर्नु पर्दैन बिबेकशिलमा किनभने युवाहरुले नेतृत्व गरेका छन । तरपनि दशकौ देखि चलिराखेका र राज्य संयम्त्रमा पकड राखेका बूढा पार्टी र नेतृत्वलाई बिस्थापित गर्न त्यति सजिलो पक्कै छैन ।